Iraklı Şii lider Sadr İran müttefikleriyle anlaşma mı yaptı?

İranlı General Kasım Süleymani ve Haşdi Şabi Heyeti Başkan Yardımcısı Ebu Mehdi el-Muhendis’in ABD hava saldırılarında hayatını kaybetmesinin ardından Sadr, dün yaptığı açıklamada, Irak’taki ABD varlığına karşı ‘milyonluk gösteri’ çağrısında bulundu

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr / Fotoğraf: AFP

Irak’ta protestoların ve yeni başbakanın seçilmesiyle ilgili çağrıların devam ettiği bir ortamda, Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr’ın İran destekli silahlı gruplarla yaptığı görüşme Irak gündemindeki sıcaklığını koruyor.

Siyasi kaynakların sızdırdığı bilgilere göre, siyasi liderler, Fetih Hareketi lideri Hadi el-Amiri ile Sadr arasında yeni hükümetin kurulması hususunda uzlaşı sağlanabilmesi için arabuluculuk rolü oynuyor. Bu adım aynı zamanda Sadr’ın İran destekli grupların liderleri ile ‘direniş birlikleri kurma’ adı altında ilişkileri güçlendirdiği bir dönemde geldi.

Sadr ve İran yanlısı gruplar arasındaki bu yakınlaşmaya rağmen, Sadr’ın öncülüğündeki Sairun Koalisyonu bir sonraki başbakanın bağımsız olması çağrılarına devam ederken, İran destekli Fetih Koalisyonu ise kendi adayının başbakanlık koltuğuna oturmasında ısrar ediyor.

Nasıriye kentindeki göstericiler, yayınladıkları ortak bildiride, siyasi partilere başbakanlık düğümünü göstericilerin kriterlerini göz önüne alarak çözmeleri için bir hafta süre tanıdı. Bildiride, belirlenen sürede meselenin çözülmemesi halinde gerginliğin tırmandırılacağı uyarısında bulunuldu.

Abdulmehdi tekrar görevine mi dönüyor?

Görevinden istifa eden Irak Başbakanı Adil Abdulmehdi’ye yeniden güvenoyu verilerek başbakanlık makamında kalması yönünde bir girişimin olduğu belirtiliyor. Ancak bu girişim Iraklı Şiilerin en üst dini mercii Ali es-Sistani’nin yanı sıra halk ve siyasi çevrelerin büyük bir kesimi tarafından reddediliyor.

Gözlemcilere göre, Sadr’ı İran yanlısı silahlı gruplarla ilişkileri güçlendirmeye teşvik eden sebepler arasında protestolar sırasında Sadr destekçilerinden birkaçının hayatını kaybetmesi ve Sadr’ın protesto alanlarında kontrolü ele geçirme isteğinin karşılıksız kalması bulunuyor. Nitekim birçok aktivist, daha önceki açıklamalarında, Sadr’ın protestoları kendi siyasi çıkarları doğrultusunda kullanmasından duyduğu endişeyi dile getirmişti.

Sadr, geçen Ekim ayında yaptığı açıklamada, Fetih Koalisyonu ile bir daha hükümet kurma süreçlerine dahil olmayacağını ilan etmişti.

Milyonluk 'direniş'

İranlı General Kasım Süleymani ve Haşdi Şabi Heyeti Başkan Yardımcısı Ebu Mehdi el-Muhendis’in ABD hava saldırılarında hayatını kaybetmesinin ardından Sadr, dün yaptığı açıklamada, Irak’taki ABD varlığına karşı ‘milyonluk gösteri’ çağrısında bulundu. Ancak Sadr’ın söz konusu açıklamada, göstericilerin son günlerde birçok kez dile getirdiği yeni başbakan belirleme çağrılarına değinmemesi dikkati çekti. Sadr’ın bu konuyla ilgili bir ifade kullanmaması ‘Sadr Fetih Koalisyonu ile anlaştı’ iddialarının gündeme gelmesine neden oldu.

Sadr, dün Twitter hesabından paylaştığı mesajda, "Irak'ın toprağı, hava sahası, egemenliği işgal güçleri tarafından ihlal edildi. Allah'ın askerleri, ulusun askerleri, Amerika'nın varlığını ve ihlallerini kınamak için bir milyon insan yürüyüşe geçin" çağrısında bulundu ancak bir tarih belirtmedi.

Fetih Koalisyonu lider Hadi el-Amiri, Sadr’ın Twitter mesajından kısa bir süre sonra ‘milyonluk gösteri’ çağrısına destek verdiğini bildirdi.

Gözlemciler, iki liderin bu uzlaşmacı tavrının Sairun ve Fetih koalisyonlarının yeni hükümet için siyasi bir ortaklık kurmaya hazırlandığı iddiasını güçlendirdiğini belirtiyor. Ancak bu uzlaşmanın, göstericilerin taleplerinin yanında yer alan Sistani engeliyle karşılaşabileceğine dikkat çekiliyor.

Sadr direniş seçeneğinde sonuna kadar gitmez

Politika alanında çalışmalar yapan akademisyen Basil Hüseyin, Independent Arabia’ya yaptığı açıklamada, "Direnişten bahsetmenin amacının hükümeti kurma meselesiyle yakından uzaktan bir ilgisi yok. İran, milisleri yeni bir müzakere kozu şeklinde kullanarak siyasi modelin dışında başka etki noktaları bulmaya çalışıyor. İran’ın Irak’ta siyasi ve askeri olmak üzere iki konuda faaliyet yürütüyor. İran Irak’taki durumu karıştırarak siyasi ve güvenlik kararlarını etkilemeye çalışıyor. Sadr ve Amiri arasında bir sonraki hükümetin kurulmasıyla ilgili uzlaşı var ve bu devam ediyor. Sadr’ın bir sonraki başbakan adayına karşı inat edilmemesini talep eden twiti bu anlaşma kapsamında atıldı" dedi.

Hüseyin, Sadr ve Amiri’nin muhtemelen Eski Irak Terörle Mücadele Kurumu Başkanı Korgeneral Abdulgani el-Esedi veya Yargıç el-Akili üzerinde ittifak sağlamış olabileceğini düşündüğünü söyledi.

Hüseyin ayrıca Sadrın direniş seçeneğinde sonuna kadar gitmeyeceği görüşünde olduğunu kaydetti.

Orta yol

Gözlemciler, Sadr’ın kendisine en çok siyasi güç kazandıracak orta yolu benimsediğini belirtiyor. Buna göre Sadr, ne İran’ın Irak içindeki nüfuzuna karşı bir tutum sergilemeye ne de ABD’ye karşı İran’ın direniş çağrılarına destek vermeye çalışıyor.

Independent Arabia’ya konuşan araştırmacı yazar Selim Suzeh, Sadr’ın tamamen İran eksenine kaymasını uzak bir ihtimal olarak değerlendirdiğini ifade etti.

Suzeh, Sadr’ın ülke siyasetini kontrolü altına almak ve Irak direnişini millileştirmeye çalıştığını söyledi.

Suzeh, "Sadr, daha önceki İran karşıtlığının destekçilerinin ölümüne neden olduğunu fark etti. Tabi bunun karşılığında bazı bağımsızların desteğini kazandı. Ancak Sadr bugün, diğer partilere giden eski muhafazakar destekçileri ile kendisiyle birlikte kalmayı tercih eden bağımsızların arasını uzlaştırmak istiyor. Sadr bu iki ip arasında çok dikkatli bir şekilde yürüyor. ABD varlığına karşı direniş söylemini asla terk etmez. Çünkü bu söylem onun muhafazakar kesime karşı ana sermayasi konumundadır. Bu nedenle Sadr’ın poziyonu değişken ve kararsız bir görüntü veriyor" dedi.

Eski ittifaklar

Sadr’ın bu yeni dönemde Amiri ile ortaklaşa alacağı siyasi kararlar, daha önce ikisinin uzlaşı sağlayarak oluşturduğu hükümetin başarısızlığına takılabilir. Bunun yanı sıra ‘en büyük parlamento grubu’ meselesine henüz bir çözüm getirilmedi.

Siyasi Düşünce Merkezi Başkanı İhsan eş-Şammari, yaptığı açıklamada, "Sadr, ‘Fetih ile bir kez daha ittifak kurmam’ açıklaması yapsa da eski ittifaklara dönüş mümkün" dedi.

"Direniş söylemi yeni siyasi yol haritasının çizilmesine katkı sağlayabilir" diyen Şammari, Sadr ve Amiri’nin yardımcıları arasında bir diyalog olduğunu uzak bir ihtimal olarak görmediğini belirtti.

Şammari, "Eğer bu yakınlaşmayı Irak sokakları tamamlamazsa bir sonraki başbakan seçiminde etkisi olmayacaktır" dedi.

 

*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

Independent Türkçe için çeviren: Halil Erdoğan

independentarabia.com/node/86596

DAHA FAZLA HABER OKU