İnsan yaşamının en temel besin maddelerinden biri olan su, Diyarbakır’da krize neden oldu. Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Su ve Kanalizasyon İdaresi (DİSKİ), 1 Ocak’ta kentteki afişlerle “Mağdur ve muhtaçlara yüzde 50 indirim” sloganıyla yaptığı duyurunun ardından suya yüzde 35 ila 330 oranında zam yaptı. Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Diyarbakır İl Koordinasyon Kurulu ile Diyarbakır Barosu'nu DİSKİ ile karşı karşıya getiren olayın fitilini, kamuoyuna açıklanmadan yürürlüğe konan zam kararı ateşledi. Kentte 14 oda temsilciliklerinin oluşturduğu TMMOB Diyarbakır İl Koordinasyon Kurulu ile Diyarbakır Barosu konuyu yargıya taşıma kararı aldı.
27 Kasım’daki karar 1 Ocak’ta yürürlüğe konuldu
İlk olarak Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi, 27 Kasım 2019 tarih ve 340 sayılı karar ile suya zam yapılmasını kararlaştırdı. Kararın DİSKİ’ye tebliğ edilmesinden sonra zamlı tarife 1 Ocak 2020’de yürürlüğe konulsa da kamuoyu bilgilendirilmedi.
Sadece Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi tarafından 31 Aralık 2019 tarihinde yapılan açıklamada bu durum, “Yeni su tarifesine göre fakir ve muhtaç durumda olan vatandaşlarımız 1 Ocak 2020 tarihinden itibaren içme suyunu yüzde 50 indirimli olarak kullanacaklardır” şeklinde açıklandı.
Belediyenin bu konudaki açıklaması şöyle:
Diyarbakır Valisi ve Diyarbakır Büyükşehir Belediye Başkan V. Hasan Basri Güzeloğlu'nun başkanlığında alınan Büyükşehir Belediye Meclisinin 27.11.2019 tarih ve 340 sayılı kararı ile uygulanacak olan yeni su tarifesine göre fakir ve muhtaç durumda olan vatandaşlarımız 1 Ocak 2020 tarihinden itibaren içme suyunu % 50 indirimli olarak kullanacaklardır.
Alınan bu karar ile Sosyal Güvenlik Kuruluşlarına tabi olmayan 3294 sayılı Kanun kapsamında fakir ve muhtaç durumda olduğu tespit edilen eşi vefat eden kadınlar, 2828 sayılı Kanunda belirlenen öksüz ve yetimler, 2022 sayılı Kanuna göre; 65 yaşını doldurmuş muhtaç, güçsüz ve kimsesiz vatandaşlar ile Engelli ve muhtaç vatandaşlar 1 Ocak 2020 tarihinden itibaren içme suyunu % 50 daha ucuza kullanacaklardır.
Afişlerde indirim var zam yok!
Bu açıklamanın ardından Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi tarafından kentteki afişlere “DİSKİ’den mağdur ve muhtaç kişilere suda yüzde 50 indirim. Yaklaşık 80 bin kişi yüzde 50 indirimli su kullanıyor” sloganlı afişler asıldı.
Baro ve meslek örgütleri yargıya taşıyor
DİSKİ’nin su zammı ile ilgili izlediği yönteme kentte 14 odanın oluşturduğu TMMOB Diyarbakır İl Koordinasyon Kurulu ile Diyarbakır Barosu’ndan itiraz geldi.
Independent Türkçe’ye konuşan TMMOB Diyarbakır İl Koordinasyon Kurulu Sözcüsü Doğan Hatun, Baro ile birlikte ortak hareket ettiklerini ve konuyu yargıya taşıyacaklarını söyledi.
“Borç dönemi Cumali Atilla dönemidir, mevcut Vali bir önceki kayyumu teşhir etmelidir”
“Ekonomik krizin en diplerinin yaşandığı, toplumun gittikçe yoksullaştığı, evine ekmek götürmekte zorlandığı bir süreçte halka bir damla su çok görülüyor” diyen Hatun, sözlerini şöyle sürdürdü:
Atanmış kayyum ve kendini Meclis olarak belirlediği bürokratları neye göre ihtiyaç duyup suya zam yaptı? Meclis ortada yokken nasıl böyle bir karar aldınız? Bu soruların yanıtını vermek zorundalar. Burada bir keyfiyetçilik var. Bir önceki kayyum Cumali Atilla’dan bugüne kadar seçimlerden 3 ay sonra yine bir kayyum süreci var, yolsuzluktan bir belediye hizmeti üretilemedi.
Borç dönemi Cumali Atilla dönemidir. Kayyum döneminden kalma bir borçtur. Bunun teşhir edilmesi gerekir. Mevcut Vali bir önceki kayyumu teşhir etmelidir. 'Kayyum, DİSKİ’yi borç altına sokmuştur, bu nedenle zam yapmak zorunda kaldık' denilse bu belki anlaşılabilir. Ayrıca yapılan zam oranları neye göre belirlenmiştir? 13 kırsal ilçe ile 4 merkez ilçede farklı fiyatlandırma yapılmış, zam oranları yüzde 35 ila 330 arasında değişmektedir.
Hatun, “Kaygımız şudur. Zaten bir önceki kayyum bir bütçe bırakmamıştı. Bunlar da mevcut bütçeden nemalanıp cezasını ya halktan çıkartıyorlar ya da birilerini tekrar ihalelerle birilerine peşkeş çekip bütçe yaratmaya çalışıyorlar. Kayyumla yönetilen belediye, halkın ekonomik koşullarını göz ardı ederek, ticari bir şirket mantığıyla su fiyatlarına kabul edilemez miktarlarda zam yapmıştır” şeklinde konuştu.
DİSKİ: Suyu maliyetinin altında satıyoruz
Eleştirilerin odağı haline gelen Diyarbakır Vali Yardımcısı ve DİSKİ Genel Müdür Vekili Dr. Ahmet Naci Helvacı ise, düzenlediği basın toplantısında kentte kayıp kaçak su oranının yüzde 62 olduğunu, metreküpünü 3.71 liraya mal ettikleri suyu, sosyo-ekonomik durum dikkate alınarak, maliyetin altında sattıklarını söyledi.
Su tasarrufunu sağlamak amacıyla 15 metreküp üstü su kullanımına merkez ve ilçelere göre sınıflandırma yapıldığını ifade eden Dr. Helvacı, merkezde su ücretini metreküp olarak 3.55, Silvan, Bismil ve Ergani’de 3.50; diğer 10 ilçede ise 3.45 lira olarak belirlediklerini kaydetti.
DİSKİ'ye suyun maliyetinin 3.71 lira olduğunu, kentin sosyoekonomik durumunu dikkate alarak, suyu maliyetin altında tuttuklarını kaydeden Dr. Helvacı şu açıklamada bulundu:
Mevcut 30 büyükşehir belediyesi sıralamasında bu fiyat ile 25. sıradayız. Bunun özellikle görülmesi bizim için önem arz ediyor. Genel müdürlüğümüz 15 metreküpün üzerini kademeleştirerek vatandaşlarımızı su tasarrufuna teşvik etmeyi ve suyumuzun başta tarlalar olmak üzere amacı dışında kullanımına engel olmayı hedeflemiştir. Bu amaçla sadece 15 metreküp üzerindeki su tüketimine yüzde 50 zam yapmıştır. Amacımız su tasarrufuna teşvik etmek ve aşırı ticaretin önüne geçmektir.
450 milyon bütçesi olan DİSKİ’nin 605 milyon TL borcunun olduğunu kaydeden Helvacı, “Kral çıplak” ifadesini kullandı.
İstanbul ve Ankara fiyatıyla neredeyse aynı
DİSKİ’nin zamlı kademeli tarifesine göre merkezde 15 metreküp altı için uygulanan fiyat 3,55 TL.
15 metreküp üstü için uygulanan tarife ise farklı. Daha önce Çermik, Çınar, Çüngüş, Dicle, Eğil, Hani, Hazro, Kocaköy, Kulp ve Lice ilçelerinde 15 metre küp üzeri ödenen ücret 1.2 TL iken bu oran yüzde 300 üzeri artışla 5.22 TL’ye yükseltildi.
Aslında kademeli tarife uygulaması sadece Diyarbakır’da yok. Türkiye’nin birçok kentinde belediyeler tüketim oranını 10-15 metreküp arasında sabitleyip fazla tüketenlere farklı fiyatlandırma uyguluyor.
Örneğin Bursa’da 12 metre küp altı suyun fiyatı 4.5 TL (metre küp başına), üstüne ise 8.9 TL (12 metre küp sonrası her metre küpe) ödeniyor.
İstanbul’da yaşayanlar 1 metre küp suya 4 TL, Ankara’da 5 TL, Bursa’da ise 4.5 TL ödüyor.
Independent Türkçe
