Irak'taki Hristiyanlar, geçtiğimiz aylarda yaşadıkları acılar dolayısıyla bu yıl Noel'de sevinçlerini gösteremiyor. Kilisedeki ayine katılmadığı için özür dileyen Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani, Hristiyan bir ailenin evini ziyaret etmeyi tercih etti. Kilise papazları ise Irak gibi sorunlu bir ülkede yaşamanın imkansız olduğunu vurguluyor.

Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani pazartesi günü, Noel arifesinde tebriklerini sunmak için Bağdat'taki Hristiyan bir ailenin evini ziyaret etti. Hamdaniye’de çıkan yangın sebebiyle Noel ayinine katılmadığı için özür dileyen Sudani, Bağdat'ta ve genel olarak Irak'ta Hristiyan varlığının güvence altına alınması ve Irak'ın tüm bileşenleriyle iletişim kurulması arzusunu dile getirdi. “Hristiyanlar toprağın tuzudur. Ülkemizin ve insanımızın ayrılmaz bir parçasıdır. Devletin inşasına katkıda bulunmuşlardır. Hristiyanların varlığı ülke için bir güç unsurudur” dedi.

Hristiyanlar için geri sayım

Eski Irak Devlet Başkanı Saddam Hüseyin rejiminin devrilmeden önce, Hristiyanların hayatın çeşitli alanlarında, özellikle de işgücü piyasasında yer alması oldukça yaygın bir biçimde görülüyordu. Başkent Bağdat'ın büyük mahallelerinin yanı sıra Ninova, Erbil ve diğer şehirlerdeki bölgelerde Hristiyan nüfusu yoğunlaşmıştı.

Irak'taki huzursuzluk Hristiyanları yüzyıllardır etkiliyor. Ancak en büyük yerinden edilme dalgası 2003'te başlamış, DEAŞ’ın kuzey ve batı Irak'taki büyük şehirlerdeki geniş alanları işgal etmesiyle zirveye ulaşmıştı.

Hristiyanların mülklerinin ve paralarının silahlı gruplar tarafından çalınmasından şikayetçi olduğunu belirten Hristiyan insan hakları aktivistleri, bu durumun sürekli bir biçimde cezasız kaldığını vurguluyor.

Ardı ardına başa geçen Iraklı yetkililer, Hristiyanları, onların mallarını hedef alan ihlalleri ve saldırıları araştırmak için komiteler kurdu. Mukteda es-Sadr liderliğindeki Sadr Hareketi, Iraklı Hristiyanlara ait ev ve dükkanların kurtarılması için kampanya başlatmış, bunlardan 200 tanesinin Bağdat'a yerleştirilmesine katkıda bulunmuştu. Ancak endişeleri süren Hristiyanlar, Kürdistan bölgesindeki şehirlere veya diaspora ülkelerine doğru ilerlemeye devam etti.

Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre Erbil Başpiskoposu Piskopos Bashar Matti Warda, Hristiyanların sayısının yüzde 83 azalarak yaklaşık 1,5 milyondan 250 bine düştüğünü, dünyadaki en eski Irak kilisesinin hızla yok olmaya yaklaştığını söyledi. Piskoposun 2019'da Londra, Britanya'dan yayınladığı 2019 konuşmasına göre de en kötü durumlarla yüzleşmeye hazırlıklı olunması gerekiyor.

2023 yılı, Hristiyanların kaygı ve öfke duygularını artıran, derin etkileri olan iki büyük olaya sahne oldu. Eylül ayının sonunda Ninova’nın Hamdaniye semtinde etkinlik ve düğünlerin yapıldığı bir salonda çıkan büyük yangında aralarında çocuklarında olduğu en az 130 kişi yaşamını yitirdi. Olay sonrasında, iki gün süren incelemenin ardından yetkililer, “Yangın, eğlence tesisinin inşaatı sırasında kullanılan yanıcı malzemelerle yangın kaynağının teması sonucu çıktı” açıklamasında bulundu. Ancak Hristiyan aktivistler, yangının bir kundakçı tarafından çıkarıldığı şüphesi nedeniyle derinlemesine bir soruşturma yapılmasını talep etti.

Cumhurbaşkanı Abdullatif Raşid, merhum Cumhurbaşkanı Celal Talabani tarafından 2013 yılında onaylanan ve Babil Patriği Louis Sako'yu Irak ve dünyadaki Kildanilerin başına ve vakıfların sorumlusu olarak atayan özel başkanlık kararnamesini geri çekme kararı aldı. Bu karar, Hristiyanları, Patrik'i ve takipçilerini öfkelendirdi. Kararnamenin geri çekilmesi kararı nedeniyle Hristiyan çevreler bölündü. Ancak Patrik Sako, Irak kilisesinin mallarına el koymaya ve onu siyasi çatışmaya karıştırmaya çalıştığını söylediği tarafları defalarca eleştirdi.

İmkansız ülke

Hamdaniye’deki Hammurabi İnsan Haklarını Savunma Örgütü (HHRO) Başkanı Louis Marcos ile görüşen Şarku'l Avsat, kendisine Hristiyanların Noel ve Yeni Yılı nasıl karşıladığını sordu. Marcos’un cevabı şöyle oldu:

Sanki imkansız bir ülkede yaşıyoruz. Bu yıl hem Hamdaniye trajedisi hem de Patrik'ten kararnamenin geri çekilmesi felaketi ile karşı karşıya kaldık. Hamdaniye hadisesinde, 5-10 kişilik ailelerin tamamının ortadan kaybolduğunu hayal edin. Trajediyi artıran ise daha sonra uygulanan soruşturma prosedürleri ve yetkililerin oluşturduğu zayıf ve profesyonel olmayan komitelerdi. Kazaya yol açan gerçek nedenler belirlenemedi. Şartlar elverdiği taktirde Irak'ta kalan Hristiyanların çoğunun burayı terk edeceğini söylesem abartmış olmam.

Hristiyanların sayılarına dikkat çeken Marcos, “2003 öncesinde bu sayı 1 milyon 400 bin civarındaydı. Bugün ise sayıları, çoğunluğu Ninova Ovası ve Kürdistan bölgesinde olmak üzere 250 bini geçmiyor” dedi.

Marcos’un tahminlerine göre, Bağdat'ta yaşayan Hıristiyanların sayısı eskiden 400 bin iken bugün 10 bin. Basra'da ise yalnızca 300 Hristiyan var.

Marcos açıklamasının devamında “Süren bu yerinden edilme ve göç dalgasını körükleyen koşulların birikmesi nedeniyle Irak'taki kilise ve manastırların yüzde 85'inden fazlasında ibadet eden kimse yok” ifadelerini kullandı.

Hristiyanların ‘toprağın tuzu’ oldukları yönündeki söylem ile alay eden Marcos, “Anayasa çeşitliliğin korunmasını ve ifade özgürlüğünün güvence altına alınmasını öngörse de Hristiyan varlığına saygı gösterilmiyor. Yürürlükteki yasalar artık Hristiyanları korumuyor” dedi.

Bağdat'taki Ermeni Ortodoks Kilisesi papazı Kevork Arşakyan, Noel'de kiliselerdeki atmosferi aktardı. Hamdaniye olayı ve bugün Gazze’de yaşananların herkesi üzüntüye boğduğunu söyleyen Arşakyan, “Arap ülkelerini Hıristiyanlardan arındırma planı mevcut” dedi. Yerel televizyonda yer alan haberlere göre Irak'ta kalanların şimdiye kadar buradan ayrılacak yeterli finansal kaynağa sahip olmadığına dikkat çekti. Arşakyan açıklamasının sonunda “Sudani hükümetinin bu plan hakkında yeterli fikri var. Başbakan'ı geri kalan Hıristiyanları korumaya çağırıyorum” ifadelerini kullandı.

*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

Şarku'l Avsat'ın haberlerine ulaşmak için tıklayın